Hasan Keyf , Ulaşım , Hasankeyf Kalesi, Koç Cami, El-Rızk Cami,  Kızlar Camisi, Türbeler

Dicle nehrinin kıyısında yer alan Hasankeyf, Batman iline bağlı bir ilçedir. 80’li yıllarda medreseler, rasathaneler ve diğer eğitim kurumlarıyla bölgenin ilim ve kültür merkezi olan hasan keyf artık günümüzde önemini yitirdiğinden sahip olduğu tarihsel zenginlik sebebiyle 1981 yılında koruma altına alınarak sit alanı ilan edilmiştir.

Hasankeyf’in Tarihçesi;

Tam olarak ne zaman kurulduğu bilinmese de, şehrin jeopolitik yapısına bakıldığında uzmanlar 10 bin yıl öncesine ait bir yerleşim merkezi olduğu ihtimalinin kuvvetli olduğunu söylemektedir. Halen günümüzde mesken olarak kullanılan birçok mağara, insanların çok eski çağlarda bile burada yerleştiğini göstermektedir.

Hasankeyf kalesinin kurulması MS.4’üncü yüzyıla rastlamaktadır. Diyarbakır ve çevresini ele geçiren Bizans İmparatoru bölgeyi korumak amaçlı iki kale inşa etmiştir. Bu kalelerden bir tanesi Hasankeyf kalesidir. Kale siyasi bir önem kazanınca daha da sağlamlaştırmak için, restore çalışmaları yapılmış ve yeniden düzenlenmiştir. MS 639 yılında Emeviler tarafından fethedilmiştir. Daha sonra ise, Abbasiler, Hamdaniler, Mervaniler, Artuklular, Eyyubiler ve en son Osmanlılar hâkimiyet kurmuşlardır. En parlak dönemini Artuklular döneminde yaşayan Hasankeyf’te o dönemden kalma pek çok tarihi eser mevcuttur.

İklimi;

Hasankeyf, bölgenin ve yörenin ikliminden etkilenmektedir. Bölge Dicle nehri kenarında yer aldığından, nehir kış aylarının ılıman geçmesini sağlar. Ortalama sıcaklık 25-26 derece olup, yaz aylarında en yüksek sıcaklık 40-43 derece, kış aylarında en düşük sıcaklık 6-8 derece arasında değişir.

Ulaşım;

Batman iline bağlı olup, il merkezine 35 km mesafe uzaklıktadır. Batman merkeze 20 dakikalık uzaklıkta olan Hasankeyf’e seyahat etmek için, karayolu ile Batman merkezden ya da Batman otogarından karayolu araçları ile ulaşılabilir.

Ayrıca farklı illerden ulaşmak için, haftanın yedi günü Batman’a uçak seferleri düzenlenmektedir. Havaalanından sonra ise karayolu ile 20-25 dakika yolculuk yapılarak Hasankeyf’e ulaşılabilir.

Gezilmesi Görülmesi Gereken Yerler;

Tarihi yerler bakımından zengin olan Batman ilinde birçok yer görülmeye değerdir.

Hasankeyf Kalesi; Tarihi kayıtlara göre, 4. Yüzyılda Bizanslılar tarafından kurulmuştur. Sonraki dönemlerde korunma özelliğinden dolayı Hasankeyf’in en bilinen kalesi olmuştur.

Kale Kapısı; Kale kapısı Hasankeyf kalesinin doğu tarafındaki kapısıdır. Kapıda yazan tarihi (kitabe) yazı Eyyubilere aittir.

Köprü; O bölgeni ve ortaçağın en büyük taş köprüsüdür. Kesin olmamakla beraber, Artuklular tarafından 12. Yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır.

Büyük Saray; Hasankeyf kalesinin kuzeyinde yer alana büyük saray, göçükler altında kalıp kısmen yıkılan yerleri olduğundan, sarayın kitabesi yoktur. Bu sebeple de kesin olarak ne zaman ve kim tarafından yapıldığı bilinmese de sarayın özellikleri bakımından Artuklulara ait olduğu tahmin edilmektedir.

Ulu Cami (kalenin içindeki cami); 14. Yüzyılda Eyyubiler tarafından inşa edilmiştir. Antik bir yapının kalan kalıntılarının üzerine inşa edilmiş fakat kitabelerden anlaşıldığı kadarıyla sonraki dönemlerde tamir gördüğü, restore edildiği ve değişikliğe uğradığı söylenmektedir.

Koç Cami; Etrafındaki kalıntı yapılara bakılırsa bir külliyenin içinde yer aldığı anlaşılan caminin Eyyubilere ait olduğu tahmin edilmektedir.

Kızlar Camisi; Koç camisinin doğusunda yer alan cami dört köşesinde anıt mezar bulunan bir camidir. Günümüze kadar sadece kuzeydoğu köşesindeki anıt mezar ulaşmıştır. Yapının kuzey cephesindeki süslemelerden zamanında muhteşem bir yapı olduğu tahmin edilmektedir.
El-Rızk Camii: Sultan Süleyman tarafından 1409 yılında yapılmıştır. Fakat günümüze kadar sadece minaresi ve portal kapının yer aldığı kuzey cephesi kısmen ulaşmıştır. Minarenin üzerindeki yazılar, bitkisel süslemeler, minarenin iki yollu olması ve portal kapıdaki yazılar bu caminin de hayranlık verecek derecede güzel olduğunu gösterir.

Türbeler

Hasankeyf’te yer alan önemli türbeler; İmam Abdullah Türbesi ve Zeynel Bey Türbesidir.